آموزش ساخت نقشه سایت یا سایت مپ (Sitemap) ـ راهنمای جامع، فنی و کامل
در این راهنمای جامع و کاربردی قصد داریم از صفر تا صد آموزش ساخت سایت مپ را بررسی کنیم. ابتدا می‌گوییم سایت مپ چیست و چرا برای سئو اهمیت دارد، سپس انواع آن (XML, HTML, Video, Image, News) را معرفی می‌کنیم. بعد سراغ روش‌های ساخت نقشه سایت در وردپرس (با افزونه‌های Yoast وRank Math ) می‌رویم و حتی به شما یاد می‌دهیم چطور یک فایل سایت مپ را با کدنویسی دستی ایجاد کنید. علاوه بر این، ابزارهای آنلاین و دسکتاپ برای ساخت نقشه سایت، محدودیت‌ها و Best Practiceها، نحوه ثبت درGoogle Search Console و معرفی درrobots.txt را هم پوشش خواهیم داد.
این مقاله بر اساس منابع معتبر خارجی مانندGoogle Developers, Moz, Ahrefs و Screaming Frog نوشته شده و برخلاف مقالات مختصر فارسی، تلاش کرده‌ایم یک راهنمای کامل و فنی در اختیار شما بگذاریم. همچنین در طول مقاله، نمونه کد XML واقعی، فایل دانلودی و حتی امکان مشاوره تخصصی جهت حل مشکل شما را قرار داده‌ایم.
آموزش ساخت سایت مپ در وردپرس با Yoast SEO
Yoast SEO محبوب‌ترین افزونه سئو برای وردپرس است. این افزونه بعد از نصب به صورت پیش‌فرض یک سایت مپ داینامیک تولید می‌کند. کافیست:
1- وارد پیشخوان وردپرس شوید.
2- به مسیرSEO > General > Features بروید.
3- گزینهXML Sitemaps را فعال کنید.
4- روی لینک “مشاهده سایت مپ” کلیک کنید.
آدرس سایت مپ معمولاً به شکلyourdomain.com/sitemap_index.xml خواهد بود. این سایت مپ داینامیک است؛ یعنی با افزودن یک مقاله یا محصول جدید، فایل به طور خودکار بروزرسانی می‌شود. همین موضوع باعث صرفه‌جویی در وقت و جلوگیری از فراموشی آپدیت دستی می‌شود.
یک راه حل ساده برای پیدا کردن سایت مپی که باYoast SEO یا Rank Math ساخته می‌شود. در مرحله اول مانند تصویر زیر در انتهای آدرس وب سایت خود کافیست عبارت robots.txt را درج کنید.
سپس با باز کردن فایل robots.txt می‌توانید لینک سایت مپ سایت خود را پیدا کنید؛ مانند تصویر زیر همچنین جهت آموزش کار با فایل robots.txt به لینک مربوطه مراجعه کنید.
سپس مانند تصویر زیر می‌توانید اطلاعات سایت مپ خود را مشاهده کنید همچنین توضیحاتی کامل در خصوص جزئیات این فایل در ادامه به ترتیب ارائه می‌کنیم.
توضیح و تفسیر تصویر بالا:
آیتم شماره (1): شامل تمام لینک‌ها و یا وبلاگ‌های سایت شماست.
آیتم شماره (2): شامل تمام برگه‌های اصلی وب سایت شماست.
آیتم شماره (3): شامل تمام تم پلیت‌هایی که برای منو و فوتر خود ساخته‌اید می‌شود که اگر قالب شما تمپلیتی برای منو و فوتر نداشته باشد ممکن است این گزینه را در سایت مپ خود مشاهده نکنید.
آیتم شماره (4): شامل تمام دسته بندی‌های وب سایت شما می‌شود که می‌تواند شامل دسته‌بندی‌های محصولات و وبلاگ باشد.
آیتم شماره (5): شامل تمام یوزرها و یا کاربرهای وب سایت شما می باشد که این بخش به لحاظ امنتیتی دارای اهمیت ویژه‌ای است اگر یوز مشکوکی در این بخش مشاهده کردین می‌توانید از بخش پیشخوان وب سایت این یوزر را حذف کنید.
آموزش ساخت سایت مپ در وردپرس با Rank Math
Rank Math یک افزونه قدرتمند و سبک‌تر از Yoast است که امکانات بیشتری دارد. پس از نصب آن:
- وارد بخشSitemap Settings شوید.
- می‌توانید انتخاب کنید که کدام نوع محتوا (نوشته‌ها، برگه‌ها، دسته‌ها، محصولات ووکامرس) در سایت مپ قرار بگیرند.
- می‌توانید محدودیت تعداد URL در هر فایل را مشخص کنید.
- امکان ساخت سایت مپ جداگانه برای دسته‌ها و برچسب‌ها هم وجود دارد.
آدرس سایت مپ Rank Math معمولاً به شکل sitemap_index.xml/ است. این افزونه همچنین به شما اجازه می‌دهد فایل را درrobots.txt معرفی کنید.
آموزش ساخت سایت مپ دستی (کدنویسی)
اگر سایت شما وردپرسی نیست یا می‌خواهید کنترل کامل داشته باشید، می‌توانید با ساخت یک فایل.xml نقشه سایت دستی ایجاد کنید.
نمونهای از سایت مپ وب دستی سایت خودمان
نمونه کد سایت مپ ساده:
<?xml version=”1.0″ encoding=”UTF-8″?>
<urlset xmlns=”http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9″>
<url>
<loc>https://www.example.com/</loc>
<lastmod>2023-09-15</lastmod>
<changefreq>weekly</changefreq>
<priority>1.0</priority>
<url/>
<url>
<loc>https://www.example.com/blog/</loc>
<lastmod>2023-09-10</lastmod>
</url>
</urlset>
<a href=”sitemap-example.xml” download><button> دانلود نمونه فایل سایت مپ </button></a>
این کد مخصوص سایت‌های فروشگاهی و وب‌سایت‌های بزرگه، جایی که نیاز به چندین سایت‌مپ مختلف (مثلاً پست‌ها، محصولات و دسته‌بندی‌ها) داریم.
جدول ساختار تگ‌های سایت‌مپ
این رو بعد از بخش تگ‌های مهم در ساختار سایت‌مپ XML می‌ذاریم:
مثال | توضیح | تگ |
<“…”=urlset xmlns> | ریشه فایل سایت‌مپ، شامل تمام آدرس‌ها | <urlset> |
<url>…</url> | هر صفحه یک بلاک جدا دارد | <url> |
<loc>https://example.com/page1</loc> | آدرس کامل صفحه (با پروتکل http/https) | <loc> |
<lastmod>2023-09-15</lastmod> | تاریخ آخرین تغییر محتوا | <lastmod> |
<changefreq>weekly</changefreq> | فرکانس تغییر محتوا (اختیاری) | <changefreq> |
<priority>0.8</priority> | اولویت صفحه نسبت به بقیه (اختیاری) | <priority> |
ابزارهای آنلاین و دسکتاپ برای ساخت سایت مپ
اگر کدنویسی برایتان سخت است، می‌توانید از ابزارهای زیر استفاده کنید:
- XML-Sitemaps.com: کافیست URL سایت را وارد کنید تا یک سایت مپ XML دریافت کنید.
- Screaming Frog SEO Spider : نرم‌افزاری برای خزیدن کل سایت و ساخت سایت مپ پیشرفته.
- Sitebulb : مخصوص سئوکاران حرفه‌ای، با گزارش‌های کامل درباره ساختار سایت و تولید سایت مپ.
تگ‌های مهم در سایت مپ XML
وقتی یک فایل سایت‌مپ XML می‌سازید، گوگل و سایر موتورهای جستجو از طریق تگ‌ها متوجه می‌شوند چه صفحاتی را بخزند و چه اطلاعاتی درباره آن صفحات وجود دارد. در ادامه مهم‌ترین تگ‌ها را به همراه توضیحات کامل می‌بینید:
- <urlset> : ریشه اصلی فایل.
این تگ در واقع والد تمام تگ‌های سایت‌مپ است. هر سایت‌مپ XML باید با <urlset> باز و با </urlset> بسته شود. بدون این تگ، فایل شما معتبر نخواهد بود.
مثال:
<urlset xmlns=”http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9″>
…
</urlset>
- <url> : واحدی که هر صفحه سایت را مشخص می‌کند.
هر آدرسی که می‌خواهید به موتور جستجو معرفی کنید داخل یک بلوک <url> … </url> قرار می‌گیرد. یعنی اگر ۱۰۰ صفحه دارید، باید ۱۰۰ بار این تگ در سایت‌مپ تکرار شود.
مثال:
<url>
<loc>https://www.example.com/page1</loc>
<lastmod>2023-09-15</lastmod>
</url>
- <loc> : آدرس کامل صفحه
این تگ آدرس دقیق صفحه (شامل http/https و www یا بدون آن را مشخص می‌کند. گوگل توصیه می‌کند همیشه URL مطلق (Absolute URL) را وارد کنید.
نکته مهم: اگر سایت شما نسخه‌های مختلف http/https یا با/بدون www دارد، حتماً آدرسی را بگذارید که به عنوانCanonical تنظیم کرده‌اید.
مثال:
<loc>https://www.example.com/products/product-1</loc>
- <lastmod> : تاریخ آخرین تغییر.
این تگ به موتور جستجو می‌گوید آخرین بار چه زمانی صفحه تغییر کرده است. بهتر است به‌صورت خودکار و داینامیک به‌روز شود.
فرمت تاریخ باید مطابق W3C Datetime باشد مثلاً YYYY-MM-DD یا YYYY-MM-DDThh:mmTZD.
مثال:
<lastmod>2023-09-15</lastmod>
استفاده درست از این تگ می‌تواند باعث شود گوگل زودتر تغییرات محتوای شما را ایندکس کند.
- <changefreq> : میزان تغییر
این تگ به صورت پیشنهادی به گوگل می‌گوید صفحه شما هر چند وقت یک‌بار تغییر می‌کند (مثلا weekly، daily، montly)
توجه: گوگل معمولاً این مقدار را نادیده می‌گیرد و بیشتر به داده واقعیlastmod اهمیت می‌دهد، اما هنوز برای برخی موتورهای جستجو مفید است.
مثال:
<changefreq>weekly</changefreq>
- <priority> : اهمیت صفحه
این تگ میزان اهمیت یک صفحه نسبت به سایر صفحات سایت را نشان می‌دهد و عددی بین ۰.۰ تا ۱.۰ است.
- صفحه اصلی معمولاً 1.0
- دسته‌بندی‌ها 0.8
- مقالات یا محصولات 0.5 یا کمتر
نکته: گوگل بارها اعلام کرده این تگ تأثیر مستقیمی بر ایندکس یا رتبه ندارد، اما می‌تواند برای موتورهای جستجوی دیگر یا در ابزارهای داخلی مفید باشد.
مثال:
<priority>0.8</priority>
جمع‌بندی:
- ضروری <urlset>, <url>, <loc>
- خیلی مهم (توصیه‌شده) <lastmod>
- اختیاری <changefreq>, <priority>
محدودیت‌ها و بهترین شیوه‌ها
- حداکثر ۵۰,۰۰۰ URL در هر فایل.
- حجم کمتر از ۵۰ مگابایت.
- استفاده از URLهای کنونیکال.
- ذخیره فایل با UTF-8
- همیشه از URLهای کامل و HTTPS استفاده کنید.
- بهتر است برای سایت‌های بزرگ ازSitemap Index استفاده شود.
چه صفحاتی نباید در سایت مپ باشند؟
قرار دادن همه صفحات در سایت مپ اشتباه است.
مواردی که باید حذف شوند:
- صفحات با noindex
- صفحات مسدود شده در robots.txt
- صفحات ۴۰۴ یا ریدایرکت شده.
- محتوای تکراری یا Thin Content
- صفحات جستجوی داخلی یا فیلتر محصولات.
ثبت سایت مپ در گوگل سرچ کنسول
1- وارد سرچ کنسول شوید.
2- به بخشSitemaps بروید.
3- آدرس فایل سایت مپ را وارد کنید.
4- روی Submit کلیک کنید.
بعد از ثبت، گوگل تعداد URLهای شناسایی شده و ایندکس شده را نشان می‌دهد. اگر خطایی وجود داشته باشد، همانجا گزارش می‌شود.
معرفی سایت مپ در فایل robots.txt
برای اینکه همه موتورهای جستجو (نه فقط گوگل) از سایت مپ شما مطلع شوند، آدرس آن را در robots.txt وارد کنید:
Sitemap: https://www.example.com/sitemap.xml
این روش مکمل سرچ کنسول است و شانس کشف سریع‌تر صفحات را افزایش می‌دهد.
سایت مپ داینامیک یا استاتیک؟
- استاتیک: مناسب سایت‌های کوچک، اما نیاز به آپدیت دستی دارد.
- داینامیک: به‌طور خودکار بروزرسانی می‌شود. مناسب فروشگاه‌های بزرگ، وبلاگ‌های پرترافیک و سایت‌های خبری.
برای وردپرس، استفاده از افزونه‌هایی مثل Yoast یا Rank Math به شدت توصیه می‌شود چون سایت مپ را همیشه آپدیت و بهینه نگه می‌دارند.
عیب‌یابی و رفع خطاهای رایج سایت مپ
- Couldn’t fetch: سرور شما مشکل دسترسی دارد.
- Submitted URL blocked by robots.txt : آدرس‌ها در robots.txt مسدود شده‌اند.
- Submitted URL marked noindex : صفحه‌ها با noindex مشخص شده‌اند.
- فرمت نامعتبرXML : ساختار فایل خراب است.
برای تست می‌توانید از ابزارهای آنلاین مثلXML Sitemap Validator استفاده کنید.