UI و UX چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
وقتی صحبت از طراحی محصولات دیجیتال مانند وبسایتها و اپلیکیشنها میشود، دو واژهی کلیدی UI و UX همیشه در مرکز توجه قرار میگیرند. UI به ظاهر، رنگها، دکمهها و تمام المانهای بصری محصول اشاره دارد؛ همان چیزی که کاربر هنگام ورود میبیند. در مقابل UX تجربهای است که کاربر در طول مسیر تعامل با محصول احساس میکند؛ اینکه چقدر راحت، سریع و بدون سردرگمی به هدفش میرسد. تفاوت این دو در این است که « UIچشم» کاربر را جذب میکند، اما « UXذهن و احساس» او را درگیر نگه میدارد. در واقع این دو مفهوم مکمل هم هستند و تنها با ترکیب درستشان میتوان محصولی ساخت که هم زیبا باشد و هم کارآمد.
UI چیست؟ تعریف ساده اما کاملاً کاربردی
UI یا رابط کاربری، همان پوستهای است که کاربر میبیند و با آن مستقیم تعامل میکند. تمام رنگها، تصاویر، دکمهها، فرمها، آیکونها و فاصلهگذاریها جزء UI هستند. هدف UI این است که محصول را زیبا، قابلتشخیص و جذاب نشان دهد. یک UI خوب باعث میشود کاربر در همان ثانیههای اول حس کند با یک محصول حرفهای روبهرو است. در واقع UI نقش ویترین را دارد؛ چیزی که نگاه مخاطب را جذب و ذهن او را برای تعامل آماده میکند.
برای یادگیری اصولی و حرفهای UI میتونی از دورههای تخصصی وبسایتCoursera استفاده کنی. این پلتفرم دورههای سطحبالا از دانشگاهها و شرکتهای معتبر ارائه میدهد و مسیر یادگیری کاملی برای طراحی رابط کاربری دارد.
UXچیست؟ معنایی عمیقتر از یک طراحی سطحی
UX یا تجربه کاربری به «احساس»، «درک» و «راحتی» کاربر هنگام کار با محصول مربوط است. اینکه کاربر چقدر سریع به هدفش میرسد، چقدر سردرگم میشود یا چقدر مسیر برایش لذتبخش است، همه زیرمجموعه UX هستندUX بر پایه روانشناسی رفتار انسان، معماری اطلاعات و تستهای متعدد طراحی میشود. هدف UX این است که مسیر کاربر بدون اصطکاک، قابلپیشبینی و مؤثر باشد. اگر UI ویترین باشد،UX همان تجربه خرید در داخل فروشگاه است.
برای یادگیری عمیقتر تجربه کاربری و شرکت در دورههای حرفهای UX، میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید.
تفاوت اصلی UI و UX در چیست؟ (تفاوتی که همیشه اشتباه گرفته میشود)
- UI نمای بیرونی محصول است؛ UX نحوه عملکرد محصول در ذهن و تجربه کاربر.
- UI دیده میشود اما UX احساس میشود.
- UI میتواند زیبا باشد ولی UX میتواند آن زیبایی را کاربردی و قابلاستفاده کند.
تفاوت اصلی این دو در این است که UI درباره ظاهر است،UX درباره کارکرد. محصولی با UI عالی اما UX ضعیف جذاب است اما قابلاستفاده نیست؛ برعکس،UX عالی با UI ضعیف کارآمد است اما توجه مخاطب را جلب نمیکند.
چرا UI مهم است؟ (اهمیت زیبایی و اولین برداشت کاربران)
UI اولین چیزی است که کاربر در چند ثانیه ابتدایی میبیند و درباره محصول قضاوت میکند. اگر UI جذاب نباشد، تجربه کاربری حتی فرصت پیدا نمیکند خود را نشان دهد. یک UI حرفهای باعث اعتماد بیشتر، ماندگاری کاربر، افزایش اعتبار برند و انتقال حس یک محصول مدرن میشود. نقش UI فقط زیبا کردن محصول نیست؛ بلکه هدایت دید کاربر، نظم بصری و ایجاد حس اطمینان نیز بر عهده آن است. UI خوب مقدمهای برای UX خوب است.
چرا UX مهم است؟ (نقش تجربه در تبدیل کاربر به مشتری)
UX تعیین میکند کاربر چگونه از محصول استفاده میکند و آیا به هدفش میرسد یا خیر. اگر UX ضعیف باشد، کاربر سریع ناامید شده و صفحه را ترک میکند. UX خوب باعث افزایش نرخ تبدیل، کاهش سردرگمی کاربران، بهبود رضایت و افزایش احتمال بازگشت کاربر میشود. UX مسیر رسیدن کاربر به هدف را ساده، قابلفهم و لذتبخش میکند. تجربه خوب آن چیزی است که یک کاربر عادی را به مشتری وفادار تبدیل میکند.
UI روی زیبایی تمرکز دارد،UX روی کاربردی بودن
UI با رنگبندی، تایپوگرافی، چیدمان عناصر و سبک بصری سروکار دارد. اما UX روی معماری اطلاعات، جریان کاربر، استراتژی محتوا و تستهای قابلیت استفاده تمرکز میکند. در UI هدف این است که محصول شکیل و حرفهای دیده شود؛ در UX هدف این است که محصول مؤثر و کارآمد عمل کند. این تفاوت باعث میشود که UI و UX دو تخصص مستقل اما کاملاً وابسته به هم باشند. بدون هماهنگی این دو، هیچ محصولی نمیتواند موفق شود.
نقش تحقیق در UX و نقش طراحی در UI
در UX همه چیز با تحقیق آغاز میشود: شناخت رفتار کاربران، نیازها، مشکلات و انگیزههای آنها. طراح UX باید بر اساس داده تصمیمگیری کند، نه سلیقه. اما در UI تمرکز بر اجرای بصری تصمیمات است: انتخاب رنگهای مناسب، ساخت کامپوننتها، و طراحی المانهایی که تجربه را زیباتر میکنند. UX دادهمحور است؛ UI طراحیمحور UX مسیر را مشخص میکند و UI ظاهر آن مسیر را میسازد.
مثال عملی: یک دکمه میتواند UI عالی داشته باشد اما UX بد
فرض کن دکمه گردشگری یک اپلیکیشن آبی و بسیار زیبا طراحی شده است. ( UIخوب). اما اگر دکمه در جای مناسبی نباشد یا متن روی آن برای کاربر واضح نباشد، کاربر نمیداند باید آن را لمس کند. ( UXبد) این مثال ساده نشان میدهد که UI و UX از هم جدا نیستند و باید همزمان و هماهنگ طراحی شوند. زیبایی بدون کاربرد، بیفایده است؛ کاربرد بدون زیبایی جذاب نیست.
چه کسی UI و چه کسی UX را طراحی میکند؟
طراح UI متخصص طراحی بصری، رنگشناسی، تایپوگرافی، آیکونسازی و سیستمهای طراحی است. او باید چشمی تیزبین و درک عمیقی از زیباییشناسی داشته باشد.
طراح UX متخصص تحلیل رفتار کاربران، تست کاربردپذیری، نقشهبرداری مسیر کاربر و طراحی تجربه است. او باید توانایی حل مسئله، تحقیق و تحلیل داده داشته باشد.
در برخی شرکتها یک نفر هر دو نقش را انجام میدهد، اما در پروژههای بزرگ این دو تخصص از هم جدا هستند.
نتیجهگیری: UI و UX مکمل هم هستند، نه رقیب
UI و UX دو روی یک سکهاند؛ هیچکدام بهتنهایی محصول را موفق نمیکنند. UI کاربر را جذب میکند و UX او را نگه میدارد. UI ظاهر محصول است و UX روح آن. زمانی یک محصول واقعاً حرفهای و موفق میشود که این دو در کنار یکدیگر، هماهنگ و دقیق طراحی شده باشند.
اگر هدفت ساخت یک وبسایت یا اپلیکیشن قدرتمند است، باید به هر دو توجه کنی. UI برای نگاهها،UX برای تجربهها.